In dit artikel bespreken we de gezondheidsvoordelen van zout en vertellen we je meer over de verschillende soorten zout. Ontdek waarom zout zo belangrijk voor je is en welk type zout je lichaam nodig heeft om van te profiteren.
Is zout een vloek voor onze gezondheid?
Zout wordt vaak in verband gebracht met ernstige gezondheidsproblemen, van hoge bloeddruk tot hart- en vaat ziekten. Maar is zout echt zo'n vloek voor onze gezondheid? Het korte antwoord is 'nee'.
Zout is een essentieel mineraal dat cruciaal is voor het menselijk lichaam. Laten we wat specifieker zijn om de functie te begrijpen. Eén van de werkzame bestanddelen van zout is natrium. (de precieze hoeveelheid natrium kun je berekenen, aantal gram zout / 2,5 = hoeveelheid natrium) Natrium draagt bij aan verschillende kritische fysiologische processen zoals:
- Vochtbalans
Het is van vitaal belang om de vochtbalans in het lichaam in stand te houden. Ons lichaam bestaat voor 65% uit water welke 3maal daags geheel ververst. Omdat natrium water aantrekt, kan het lichaam zichzelf continue van de juiste dosering vocht voorzien. Zo is natrium dus essentieel om water vast te houden ter ondersteuning van onze celfuncties en lichaamsweefsels.
- Zenuwfuncties
Natrium in zout is belangrijk voor de juiste werking van zenuwcellen. Het helpt bij het opwekken en doorgeven van elektrische impulsen. Zo vertelt het onze spieren, waaronder het hart, wanneer ze moeten samentrekken.
- Uitdroging
Omdat natrium water aantrekt, kan het lichaam water opslaan. Daarom is het een perfecte functie wanneer je geen waterbron hebt, wanneer de externe of interne temperaturen stijgen door de zon of interne hitte, bijvoorbeeld tijdens het sporten. Zo voorkomt natrium uitdroging en houdt onze interne temperatuur op peil zodat alle lichaamsfuncties actief blijven.
- Regeling van bloeddruk en bloedvolume
Aangezien natrium water aantrekt, zal meer (lees te veel) natrium in de bloedbaan meer water aantrekken. Bij een onjuiste balans leidt dit tot opzwelling van de bloedbanen en vervolgens tot een groter bloedvolume en een hogere bloeddruk.
Wat is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid?
Hoewel overmatige zoutconsumptie gezondheidsproblemen kan veroorzaken, is het volledig schrappen van zout uit de voeding net zo schadelijk. Natrium is een noodzakelijk mineraal voor het functioneren van het lichaam. Een extreem laag natriumgehalte, ook bekend als hyponatriëmie, kan zelfs leiden tot hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, verwarring en spierkrampen.
De vraag is dus: Wat is de beste natriumbalans?
De Wereldgezondheidsorganisatie beveelt aan de zoutinname te beperken tot minder dan 5 gram per dag (ongeveer een theelepel) en stelt een optimum van 2 gram natrium per dag voor. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie helpt deze hoeveelheid het risico op hoge bloeddruk en hartziekten te verminderen, terwijl het lichaam toch de hoeveelheid binnenkrijgt die het nodig heeft om te functioneren.
Recent onderzoek suggereert echter dat deze informatie achterhaald kan zijn. Het wijst erop dat een te lage inname van natrium voor patiënten met hartfalen een groter risico op overlijden kan inhouden. Dr. Anirudh Palicherla, hoofdauteur van de studie, legt uit: "Onze bevindingen toonden aan dat een beperking van de natriuminname tot minder dan de gebruikelijke aanbeveling contraproductief was bij de behandeling van hartfalen."
De onderzoekers analyseerden 9 gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken die plaatsvonden tussen 2008 en 2022, samen met gegevens over natriuminname en informatie over sterfgevallen van patiënten en ziekenhuisopnames. In totaal werden bijna 3.500 patiënten met hartfalen in de studie opgenomen. De wetenschappers ontdekten dat patiënten die minder dan 2,5 gram natrium per dag consumeerden 80% meer kans hadden om te sterven dan degenen die meer consumeerden.
Deze conclusies ondersteunen eerdere beweringen dat zout niet onze vijand maar onze vriend is. Dr. James DiNicolantonio, een cardiovasculair onderzoeker en auteur van "The Salt Fix," benadrukte eerder in "The Post" dat volwassenen eigenlijk dagelijks 6 gram zout kunnen consumeren zonder negatieve gezondheidseffecten.
Voldoende zout binnenkrijgen
Zout is een ingrediënt dat in veel producten voorkomt. De eerste reden is dat zout andere smaken naar voren brengt. De tweede reden is dat zout voedsel bewaart, wat belangrijk is bij voorbewerkte producten.
Het voedselpatroon van de gemiddelde Nederlander is mede gebaseerd op bewerkt voedsel zoals brood, koekjes, frisdrank, ontbijtgranen, vlees, magnetronmaaltijden etc. Het zal dan ook geen verrassing zijn dat verwerkt voedsel goed is voor 70% van de zoutinname van de gemiddelde Nederlander. Als bewerkte voedingsmiddelen het hoofdbestanddeel van jouw dieet vormen, hoeft je geen extra zout toe te voegen. En blijf dan kritisch op de kwaliteit van de zoutinname.
Specifieke diëten en bepaalde omstandigheden kunnen leiden tot een zouttekort. Het is essentieel om het tekort aan te vullen en voldoende zout binnen te krijgen als je de volgende voedingspatronen volgt:
- Koolhydraatarm/ketogeen dieet
Dit dieet verlaagt het insulineniveau. Daardoor scheiden je nieren meer zout, kalium en water uit. - Plantbased dieet
Voorbewerkt voedsel (brood, vleeswaren, koekjes enz.) bevat veel zout. Is je dieet gebaseerd op verse, onbewerkte voedingsmiddelen? Dan krijg je minder zout binnen. - Vasten
Het spreekt vanzelf dat je geen zouten binnenkrijgt, als je niets eet of alleen water, thee of koffie drinkt. - Hevig zweten
Je zweet meer bij intensieve lichamelijke activiteit, in de sauna of bij warm weer. Zweet bevat zout en dat zout verlaat je lichaam. Voldoende zout binnenkrijgen is vooral belangrijk voor sporters of mensen die fysiek zwaar werk doen. Let op als je uitgedroogd bent, kan jouw lichaam een tekort aan elektrolyten hebben, waaronder zout.
Welke zouten kies jij?
Er zijn verschillende soorten zout, ieder met andere eigenschappen. De keuze van het beste zout hangt af van gezondheidsoverwegingen en smaakvoorkeuren. Houd rekening met deze overwegingen bij jouw zoutkeuze:
- Additieven
Vermijd additieven. Additieven worden om verschillende redenen in zout gebruikt; sommige zijn bedoeld om de structuur in stabiliteit te verbeteren, de kleur te veranderen, de smaak enigszins aan te passen of klonteren te voorkomen. Zie je andere ingrediënten dan zout op het zoutetiket staan, zoals tricalciumfosfaat, dextrose of een ander moeilijk uit te spreken ingrediënt? Sla dit type zout dan over.
- Jodiumgehalte
Veel keukenzout bevat jodium. Jodium is een belangrijk mineraal dat nodig is voor een goede werking van de schildklier. Als je zelden of nooit gejodeerd zout gebruikt, overweeg dan andere manieren om voldoende jodium binnen te krijgen, zoals via voedingsmiddelen als eieren, zeewier, zuivelproducten of supplementen.
- Andere mineralen
Sommige zouten, zoals Himalayazout en zeezout, bevatten sporen van andere mineralen zoals kalium, magnesium en calcium. Hoewel de hoeveelheden van deze mineralen meestal klein zijn, geven sommige mensen de voorkeur aan deze zouten vanwege hun veronderstelde gezondheidsvoordelen.
- Smaak
Elk type zout heeft een unieke smaak en textuur, die van invloed kan zijn op de toepassing waarvoor je het gebruikt.
Wat is het beste zout?
Er bestaan vele merken zout en deze in te delen in 3 soorten zout:
Gewoon keukenzout (natriumchloride)
Dit is het meest gebruikelijke type zout dat we kennen. Het is geen natuurlijk zout en het is bijna zuiver natriumchloride (97% of meer). Het bevat vaak antiklontermiddelen om klonteren te voorkomen en is soms verrijkt met jodium om jodiumtekort te voorkomen. De kristallen zijn klein en uniform, waardoor dit zout zeer geschikt is voor het bakken of andere voedingsbereidingen waarbij nauwkeurige metingen nodig zijn.
Zeezout gewonnen uit zeewater
De bekendste zeezouten zijn Keltisch zeezout en Maldon zout. Keltisch zeezout wordt gewonnen uit het Atlantische zeewater voor de kust van Bretagne in Frankrijk. Het wordt minimaal bewerkt en behoudt sporen van mineralen (zoals magnesium, kalium en zink) die tijdens het raffinageproces uit gewoon keukenzout worden verwijderd. Deze mineralen en het resterende vocht geven het een grijsachtige kleur. De smaak is zout en iets sterker dan gewoon zout. Keltisch zeezout is een van de weinige commercieel verkrijgbare zouten waarbij het water uit zeewater gewoon langzaam verdampt, waardoor alle in het zout aanwezige mineralen intact blijven.
Maldon zout is een soort zeezout dat wordt gemaakt in de stad Maldon, in Engeland. Maldon zout onderscheidt zich in zijn unieke textuur. Het heeft grote, dunne, knapperige piramidevormige vlokken die worden gemaakt door bronwater langzaam te verhitten tot unieke kristallen. De smaak is puur, met minder bitterheid dan sommige andere zouten, waardoor het een favoriet keukenzout is bij veel koks. Dit zout wordt aanbevolen om de smaken van de maaltijd volledig tot uiting te komen.
Oerzeezout
Dit is zeezout uit zeezoutlagen waar vroeger een zee was. Het is onbewerkt en onaangetast door moderne vervuiling. Himalayan Pink Salt en Redmond Real Salt vallen in de categorie oerzeezout.
Himalaya Roze Zout wordt gewonnen uit verschillende zoutmijnen bij de Himalaya in Pakistan. De kwaliteit en samenstelling van dit zout is daarom moeilijker te bepalen. De kenmerkende roze kleur is afkomstig van sporenelementen, zoals ijzer. Het bevat kleine hoeveelheden andere mineralen, waaronder calcium, kalium en magnesium. Het zout heeft een subtiele zoete smaak.
Redmond Real Salt komt uit zoutmijnen in Utah. Onbewerkt en onaangetast door moderne vervuiling bevat dit zout meer dan 60 natuurlijke mineralen. Het heeft een subtiele zoete smaak. De samenstelling en zuiverheid van dit zout wordt regelmatig gecontroleerd. Je bent dus verzekerd van onbewerkt zout van hoge kwaliteit.
Het oerzeezout is perfect geschikt voor als je extra zout nodig hebt (zoals de situaties die we eerder hebben uitgelegd), of als je verminderd in bewerkt voedsel. Het lichaam neemt de mineralen in het zout zeer gemakkelijk op.
Conclusie
Wat ons betreft is Redmond oerzeezout het beste zout. Het heeft een hoger gehalte aan mineralen, is niet blootgesteld aan vervuiling, is getest op kwaliteit en smaakt geweldig. Dus als je voor een georganiseerd kruidenkastje wilt gaan raden wij Redmond oerzeezout aan als dat ene zout voor al je gezouten doelen.
Bronnen:
World Health Organization. (2020). Sodium intake for adults and children.
Harvard T.H. Chan School of Public Health. (March 2023). Shaking up the Salt Debate.
U.S. Food & Drug Administration. (2023, March 24). Sodium reduction.
